Transcriptie: Abstract en zakelijk

Ja uhm daar sta ik dan met uh bord en vork en uhm wie uh de geschiedenis van de foto's wil een beetje kent zal denken oh maar die kennen wij. Maar kijk, ooit stond er dus iemand die een bord op tafel zette. Zo een vork op de rand neerlegde en daar dan naar ging zitten kijken.

Ja, hij met zijn lamp ging draaien en dacht oh ja, zo is het precies. Een mooie compositie en. De foto van Cartes, want we hebben het over de fotograaf Cartes de foto van Cartes die een uitsnede maakte van een stukje van een vork en een stukje van een bord op een tafelrand.

Ja, waar gaat het eigenlijk over? Maar waar het over ging was dat het een manier van kijken is die ook niet gaat over. De wereld weergeven, want die vork is toch redelijk tijdloos. En zo'n aardewerken bord toch ook wel? Maar waar het om ging was dat de vormentaal, dat strakke.

Ik heb niet voor niks uit de kast een strak bord gehad. Dat plaatje moet je vergeten. Komt niet in beeld hè? Een strak bord en een strakke vork.

Mooi gepoetst. In dit geval. Even gaat over vormen, gaat over vormen en licht.

En we gaan er niet hier helemaal naar maken. Maar doe het maar eens als uitdaging. Tactiek, foto van keer, tekst erbij.

Probeer een vork er zo op te leggen en het licht zo te zetten dat je die foto's namelijk Hij lijkt zo simpel. Dat is ie ook. Maar voordat je een precies namaakt, moet je goed kijken naar compositie, naar licht.

Want dan zal je op de foto zien dat er een licht randje langs de rand van de tafel precies recht loopt. Dat hoe de schaduw hier valt en hoe die op die. Hoe de reflectie in die vork valt, is dat tamelijk precies.

En dat is eigenlijk de uitdaging. Uh, dat je met moderne vormen, strak in zekere zin industrieel uh een nieuwe beeldtaal creëert. Daar gaan we naar kijken.

In de jaren na de eerste Wereldoorlog. Uhm kwam er een stroming op die ging wat meer zich op het zakelijke richten. Je kreeg dan van die nieuwe zakelijkheid.

Zo heette die stroming en futurisme. Dat soort stromingen. En dat leidde er toe dat ook fotografen zich uh een beetje gingen bezighouden.

Niet meer met die nou ja, kunst beelden. Zo zie je voorzagen boerinnetje en vriendelijke meisjes en dat soort dingen. Maar dat ze zijn van l a.

Nou eens gaan kijken hoe de wereld echt in mekaar ziet in de moderne wereld en de foto van katjes. Je zag net mijn uh voorzichtige poging al om t uit te leggen wat er nou gebeurt is. Een klein stukje van een bord, een stukje van een vork en dan moet je kijken.

Dat randje hier. Het is recht, maar niet helemaal strak hè, dus t leeft nog wel. Het is echt een foto, maar waar gaat het eigenlijk over? En dat gaat eigenlijk over over nieuwe manieren van kijken.

En ja, dit is dit is. Dit is een een ultiem voorbeeld. Ook deze foto is ooit wel eens als verkocht exemplaar de duurste foto ooit geweest.

André Cartes heeft een 60-jarige fotografische carrière. Deed in jeugd uh vroeg werk van hem. Is toch wel een uh beroemd ding.

En getest was toch ook niet helemaal zomaar iemand? Uhm kijk uh hier bijvoorbeeld. Uh. Deze foto is misschien iets minder sterk dan nu met de vork, maar wat we hier zien dat zijn de brillen, twee brillen en de pijp van Piet Mondriaan.

Dus. Cartes had connecties met Piet Mondriaan in Parijs. En uh ja, daardoor werd ie beïnvloed.

Dus dat strakke uit die tijd. Mondriaan. Uhm, dat zat beslist bij hem.

Uh, d'rin. En deze foto ook van Crashtest, de satirische danser. Dit is eigenlijk wel een beetje een.

Hier zit ook wel iets surrealistisch in, want die mevrouw ligt eigenlijk een beetje ver in een vreemde pose he. Ze probeert als het ware dat beeld na te doen waar die draai in zit, maar tegelijkertijd is het ook wel een foto die heel erg speelt op dat lijnenspel. Wat hier gebeurt is niet gewoon, maar het is uh die die, die hoekjes met die lijnen die in haar armen zitten en haar benen en uh die vreemde draai die erin zit.

Uhm, het is heel bewust omgaan met de lijnen in de foto zelf, niet de lijnen van de werkelijkheid maar de lijnen in die foto. We gaan even een klein stapje terug en we komen bij de fotograaf Paul Strand en Paul Strand. Was als jonge fotograaf.

Het is een foto uit 1916. Was als jonge fotograaf bij Stieglitz van dat vorig hoofdstuk naar binnen stapte zei meneer Stieglitz u heeft dat mooie blad. Ik wil met mijn foto's in uw blad.

En uh Stieglitz die zei van ja, laat me je foto's maar eens eventjes zien en daar op strand die kwal met dit soort strakke foto's aan. En uhm, ze zijn terechtgekomen in het in het blad en vlak daarna is het blad ook opgeheven opgehouden te bestaan. Eigenlijk was het tijd voor een nieuwe fotografie.

Camerawerk. Verhield zich tot dat wat daarvoor gebeurde en niet meer totdat daarna gebeurde. Plant wat opgeven is die klus uh is daarna wel met zo galery en zo doorgegaan.

Maar strand was eigenlijk de fotograaf van het nieuwe kijken en dit is één van de foto's van mij die dat neerzetten en bijvoorbeeld he wat we ook kennen van de futuristen die zeiden van ja maar een uh nee een race auto met uh vlammende pijpen en uh dat is uhm interessanter dan uh en mooier dan de mooiste ouwe Griekse beelden. Oké. Dat zei Strength ook.

Die zei van ik ga naar details kijken, naar die mooie, die industriële vormen waar een soort vooruitgang uit blijkt. We hebben het dus over van vlak na de Eerste Wereldoorlog, waarin mensen misschien een beetje tot hun verdriet hadden ontdekt dat de techniek sterker is dan de mensheid zelf, maar daardoor misschien ook wel interessanter. Dat nieuwe kijken op een vreemde manier leidde er toe dat heel veel fotografen ook diagonalen gingen gebruiken in hun werk.

En dan zou je zeggen ja, is dat zo spannend, die garnalen in je werk? Maar het bijzondere is wel dat je dus een camera heel gemakkelijk kunt kantelen en dan krijg je een beeld waar de diagonalen een hoofdrol spelen. En als je je hoofd kantelt, dan denk je nog steeds niet dat alles scheef staat omdat je evenwichtsorgaan zegt ja, u, maar de horizon is gewoon rechte. En voor de gave ontdekten als het ware het spel van.

De de het, het schuin omlaag en schuin omhoog kijken. Misschien dat dat ook wel kwam omdat die grote houten camera's op die statieven, die keken nou eenmaal recht vooruit. En naarmate de camera's kleiner werden een handzamer.

Kon je ook met die camera kantelen? De diagonaal is eigenlijk echt een uitvinding van de food gevierd de jaren 2030 vrij bijzonder easy. Nog een beetje voorzichtig hè, die Albert Ringer Patch die deze foto maakte van deze plantjes. Je kunt je voorstellen dat als ie echt het pandje wilde fotograferen dat ie dan wel in z'n geheel had gefotografeerd.

Het ging hem meer om de compositie van die blaadjes in dat licht dan dat ie die plant wilde fotograferen. En hier die foto van Paul Out the Bridge. Waar bij dat kaasplankje en die kaas en dat messen, die schaduw en die crackertjes die daarnaast liggen als een soort reclamefoto.

Daar zit een soort dynamiek in waardoor de dingen op een andere manier voor en achter elkaar staan. Anders dan alle stillevens van tot die tijd. Want laten we wel zijn.

In oude stillevens vind je nooit die vreemde diagonalen op de manier zoals die fotografen dat ineens gingen doen. En dat ging nog een stapje verder. Kijk, je kunt dus met zo'n klein handzaam cameraatje ook omhoog kijken of ze omlaag en dat explicite omlaag kijken of omhoog kijken.

Wat dus iets met je evenwichtsorgaan doet. Dat was een soort nieuwe beeldtaal die met de eerste foto heel moeilijk was, die de oude schilders ook niet toepasten en die de fotografie ineens wel toepasten. En deze foto hier rechts, dat is, uhm, dat zijn de balkons van die kunstacademie Bauhaus in Duitsland.

Beroemde kunstacademie eigenlijk dus een soort design academie, was een modern vormgegeven gebouw, maar het is wel gebouwd, jaren twintig. En uh ja, daar ontdekten ze gewoon ineens andere lijnen in. We gaan het straks ook nog even hebben over foto's in tijdschriften, maar je moet je ook realiseren dat er op een gegeven moment ook behoefte kwam aan reclamefotografie.

Reclamefotografie komt natuurlijk pas op het moment dat tijdschriften reclame foto's willen gaan afdrukken of op affiches. En die fotografen? Die gebruikten dus ook die moderne beeldtaal. En in de moderne producten zoals nou ja, wij noemen dat nu een ouderwets product, die losse kraagjes.

Vroeger had je blijkbaar overhemden met een losse kraag. Uh, die auto's netjes in uh die. Die zijn te koop, die zijn gemaakt en kunnen verkocht worden.

Dus die nieuw ontdekte beeldtaal. En die werden ook gebruikt om aan producten de sfeer mee te geven. Dat er iets compleet nieuws gaande was.

Modern, nieuw, stoer, vooruitgang, Futurisme hè? De de toekomst. Je ziet in die foto's de toekomst. En uhm Martin Munk actie een hoogaars.

Duitse fotograaf die ook in Amerika want hij in de jaren dertig zijn daar natuurlijk Om allerlei wel te bedenken reden heel veel kunstenaars naar Amerika uitgeweken Monk actie. Ook is daar als reclamefotografie verder gegaan. Die hield ook dus van dat spel met die composities.

Dus vanaf een hoog standpunt, vanaf een toren, een veld vol met kinderen die daar voor hem voor de foto op de grond liggen. Als je goed kijkt dan zie je heel grappig dat er tussen die kinderen in dames zitten die en je ziet die hier al een paar. Die liggen niet op het gras, die leunen zo op hun ellebogen dat die moeten toezien of die kinderen allemaal netjes liggen.

S. T is een beetje ve. Zoek zo op 112.

Drie vier. Nou, ze zitten een beetje in het midden. Enfin, te kijken.

Dit zijn he. De tijd dus dat de foto's in de tijdschriften kwamen. Ja, dat was nieuwe foto's in tijdschriften, in die nieuwe beeldtaal.

Alles modern. Uhm, dat ziet er nog steeds heel modern uit ook. Ja, die rechtsboven misschien is minder, maar zeker daar door die beeldtaal.

En in dat rijtje moderne fotografen, want dat was echt een stroming, soort modernisme stroming. Uh, Herbert List. Ik die foto vierde ook al brilletjes.

Blijkbaar was een bril ook uh, door z'n vorm of door z'n ritmische herhaling. Uh. Lise heeft een hele tijd in Griekenland uh gefotografeerd.

Was wel een Duitse fotograaf maar uh d. Het spel met licht en vorm uh typisch iets uh uh wat uh uh bij die. Ja, t is een soort zakelijkheid, een een nieuwe manier van kijken.

En veel belangrijke fotografen die we in dat rijtje nog noemen is uhm Karel Bosvelt. Bosvelt een uh, een biologie docent die op beginnen dacht ik ga mijn de plantjes waar ik het over heb, die ga ik eens netjes groot vieren. Had zich de techniek van fotogallerij eigen gemaakt en zette in z'n studiootje thuis takjes van varens en bloemetjes.

En uh ik weet niet wat voor plantjes dat precies zijn, die zetten die zo neer. Maar die had dus een ongelooflijk oog voor de vormen, de herhalende vormen, de sierlijke vormen die d'rin, die ja die natuur voortbrengselen zaten. En hier fotografeerde ze zo mooi strak, zo mooi secuur, uh, vrij veel zetten daar netjes de Latijnse namen onder, want hij was natuurlijk bioloog, maar we kennen nu vooral vanwege de fotografie en het werk van Carel Bosvelt wordt tot op de dag van vandaag nog gedrukt voor kalenders en in boeken, want niemand ontkomt er aan om te zien dat dit gewoon een uh vorm van hoge schoonheid is.

En dit zijn dat was een stelletje bij mekaar. Maar zo'n los beeld is je weet meteen dat is bijna niet mooier te fotograferen hoe hij het gedaan heeft? Deze vraag kun je stellen. Zijn zakelijke vormen ook moderne vormen? He de gebouwen? Ja, een strak en glas recht he.

Tegenwoordig maken we gebouwen nog wel eens rond, een beetje bolvormig en zo hé. Ordening en rechtlijnigheid zijn technische en menselijke principes. Ja.

In de natuur komen rechte lijnen niet zoveel voor. Hoewel je ook best kunt zeggen dat ordening en dat is dus wat Bosveld bewijst. De basis van de natuur is zorgen dat alles op een soort volgorde komt te staan.

Uhm. Is scheef, alleen maar scheef omdat ons hoofd dat scheef vindt? Of is er ineens het in werkelijkheid ook scheef is iets wat in werkelijkheid recht is? Als je dat scheef fout vindt, is dat dan scheef geworden of ligt dat alleen maar aan onze waarneming? Het is best bijzonder om deze oude foto's, want die zijn dus zeg maar een eeuw oud en dit hoofdstuk omdat nu nog steeds als moderne beeldtaal te beschouwen terwijl. Ja, t is toch al al een eeuw oud.

Uhm, dat het toen een soort afzetten was tegen dat wat romantische van de picturaal is, dat mag duidelijk zijn. En dat dat romantische voor een dat het zicht afzet voor een deel te maken had met de afschuw van die oorlog hè, Want na de oorlog wilden mensen gewoon naar iets nieuws toe. Gaan we meer nieuwe dingen.

Maar dit was er eentje van in de architectuur. En in de beeldende kunsten.

Start je 14 dagen gratis proefperiode

Geschiedenis van de Fotografie (1900 - 1950)

Wat vinden leden van Geschiedenis van de Fotografie (1900 - 1950)?

Zo beoordelen onze leden ons

Bekijk meer ervaringen van leden

Populaire cursussen

Online Fotografie cursussen

Cursussen De Basis van Fotografie

Cursussen Fotografie

Cursussen Lightroom

Cursussen Photoshop

Cursussen Luminar

Cursussen Creatieve Fotografie

Cursussen Natuurfotografie

Cursussen Landschapsfotografie

Cursussen Dierenfotografie

Cursussen Portretfotografie

Cursussen Studiofotografie

Cursussen Bruidsfotografie

Cursussen Productfotografie

Cursussen Ondernemen

Cursussen Videografie

Cursussen Apps

Cursussen Overige